Adaptief vermogen

Onderbouwing

Adaptief vermogen richt zich op het vermogen van een gebouw om flexibel te reageren op nieuwe behoeften of eisen. Dit adaptief vermogen van een gebouw wordt bepaald door twee dynamieken:

• Gebruiksdynamiek – een verandering van eisen binnen de huidige gebruiksfunctie.
• Herbestemmingsdynamiek - eisen die aan een gebouw worden gesteld vanuit de behoefte om ook andere gebruiksfuncties te kunnen huisvesten.

De indicator Adaptief Vermogen wordt uitgedrukt als een totaalscore van deze twee dynamieken.

Voor HNN Bestaande Bouw bepalen we de mate van adaptief vermogen alleen voor de situatie ná renovatie of transformatie. Bij een bestaand gebouw zijn er minder mogelijkheden op gebied van adaptief vermogen dan bij nieuwbouw, omdat de draagstructuur van het huidige gebouw blijft staan. Het handelingsperspectief op adaptief vermogen verschilt voor renovatie en transformatieprojecten. Bij renovatie is er doorgaans minder handelingsperspectief. Daarom vraagt HNN Bestaande Bouw om het adaptief vermogen alleen inzichtelijk te maken voor de gebouwlagen gebouwschil, installaties en inbouwpakket. Voor transformatie zal er doorgaans meer handelingsperspectief zijn op verbeteren van adaptief vermogen. Hierbij wordt gevraagd het adaptief vermogen voor de gebouwlagen constructie, gebouwschil, installaties en inbouwpakket in kaart te brengen. Voor zowel renovatie als transformatie wordt vanuit HNN gevraagd om het adaptief vermogen per gebouwlaag inzichtelijk te maken.

Ook zal het creëren van een meer adaptief gebouw (verdergaande renovatie of sloop-nieuwbouw) leiden tot meer milieu-impact dan het zoveel mogelijk behouden van het bestaande gebouw. Dit is een afweging die op projectniveau gemaakt moet worden en sterk afhankelijk is van de projectspecifieke context en toekomstige functie van het gebouw.

1. **Toelichting
   **In 2022 is door DGBC en W/E Adviseurs een nieuwe rekenmethodiek ontwikkeld: Methode Adaptief Vermogen van Gebouwen. Deze is zowel voor de utiliteit- als de woningbouw van toepassing. Een nadeel van deze methode is dat deze niet op alle onderdelen goed aansluit bij grondgebonden woningen. In 2023 heeft harmonisatie plaatsgevonden tussen verschillende partijen (OMRT, Brink, W/E adviseurs en DGBC) om te zorgen dat een zelfde methodiek aangehouden wordt in de rekeninstrumenten. Dit is de Methode Adaptief Vermogen Gebouwen 2.0.
2. De Methode Adaptief Vermogen Gebouwen is een deel-uitwerking van de brede methode die is beschreven in het rapport Gebouwen met Toekomstwaarde. In HNN is gekozen om aan te sluiten bij de methode Adaptief Vermogen Gebouwen omdat deze methodiek toepasbaar is gemaakt in de praktijk.
3. De Methode Adaptief Vermogen Gebouwen is deels kwalitatief: voor verschillende eigenschappen van het gebouw kunnen indicatieve scores gegeven worden. Daarmee zijn gebouwen onderling lastig vergelijkbaar
   op hun totaalscore.
4. Er wordt vanuit HNN niet gevraagd om het adaptief vermogen vóór ingreep te bepalen. Van een gebouw dat gerenoveerd (hoog niveau ingreep) of getransformeerd wordt, wordt verondersteld dat er voldoende adaptief vermogen aanwezig is voor de gewenste situatie ná ingreep. Uiteraard is het wel mogelijk om het adaptief vermogen van zowel de situatie vóór als ná ingreep te bepalen. Resultaat geeft inzicht of de situatie ná ingreep relatief een hoger adaptief vermogen heeft dan vóór de ingreep.
5. De mate van adaptief vermogen is ook onderdeel van het Europese Level(s)-raamwerk voor duurzame gebouwen. Adaptiviteit is in dit raamwerk gevat in de Indicator 2.3 (level 2) Design for adaptability and renovation.

Doorontwikkeling

HNN zal met de ontwikkelaars van de Methode Adaptief Vermogen Gebouwen 2.0 kijken of er inzicht gegeven kan worden welke indicatoren van de methode relevant zijn bij renovatie (hoog niveau ingreep) en transformatie projecten.